QUY TRÌNH “LẬP PHƯƠNG ÁN PHÂN BỔ VÀ KHOANH VÙNG ĐẤT ĐAI THEO KHU CHỨC NĂNG VÀ THEO LOẠI ĐẤT ĐẾN TỪNG ĐƠN VỊ HÀNH CHÍNH CẤP HUYỆN”

            “Quy hoạch sử dụng đất là việc phân bổ và khoanh vùng đất đai theo không gian sử dụng cho các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường và thích ứng biến đổi khí hậu trên cơ sở tiềm năng đất đai và nhu cầu sử dụng đất của các ngành, lĩnh vực đối với từng vùng kinh tế - xã hội và đơn vị hành chính trong một khoảng thời gian xác định” (Khoản 2 Điều 3 Luật Đất đai 2013). Từ khi Luật đất đai đầu tiên ra đời (Luật Đất đai 1987) đến nay, các quy định về công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất luôn được đổi mới, hoàn thiện cùng với quá trình đổi mới hoàn thiện của Luật Đất đai nhằm phù hợp và đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế, xã hội của đất nước qua từng thời kỳ. Tuy nhiên, trong tình hình mới hiện nay, công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất còn một số bất cập, như: chất lượng và hiệu quả của phương án quy hoạch sử dụng đất chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu thực tiễn; quy hoạch sử dụng đất chưa phát huy được vai trò vừa mang tính tích hợp, vừa mang tính điều phối đất đai cho các ngành, lĩnh vực; chưa đủ mạnh để là quy hoạch nền cho các ngành, lĩnh vực lập quy hoạch, kế hoạch phát triển. Nguyên nhân của những tồn tại này là do sự chưa đầy đủ, phù hợp về phương pháp luận trong lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, như: cách tiếp cận, căn cứ lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất chưa đầy đủ; tính liên kết vùng, thế mạnh, lợi thế so sánh của từng địa phương chưa được nghiên cứu, thể hiện rõ nét trong quy hoạch sử dụng đất.
            Xuất phát từ những lý do trên, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã quyết định thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học cấp Nhà nước: “Nghiên cứu cơ sở khoa học, đề xuất đổi mới phương pháp luận và ứng dụng công nghệ trong công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất nhằm góp phần quản lý, sử dụng tài nguyên đất hiệu quả, bền vững”, thuộc ch­ương trình “Khoa học và công nghệ ứng phó với biến đổi khí hậu, quản lý tài nguyên và môi trường giai đoạn 2016 - 2020”. Chủ nhiệm Đề tài là Tiến sỹ Nguyễn Đắc Nhẫn, cơ quan chủ trì thực hiện Đề tài là Viện Nghiên cứu quản lý đất đai. Đề tài là một công trình nghiên cứu khoa học hoàn thiện phương pháp luận trong công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, bao gồm: Cách tiếp cận trong lập quy hoạch sử dụng đất; tính liên kết vùng trong quy hoạch sử dụng đất; căn cứ lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; nội dung quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; tham gia của cộng đồng trong việc lập quy hoạch sử dụng đất và công tác công bố công khai quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; quy trình lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất các cấp; phương pháp, công nghệ trong lập quy hoạch sử dụng đất.
Một trong các kết quả nghiên cứu của đề tài là đề xuất đổi mới, hoàn thiện các quy trình lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất (gồm 13 quy trình), trong đó có quy trình “Lập phương án phân bổ và khoanh vùng đất đai theo khu chức năng và theo loại đất đến từng đơn vị hành chính cấp huyện”, gọi tắt là quy trình “Lập phương án phân bổ và khoanh vùng đất đai cấp tỉnh” (để tích hợp vào quy hoạch tỉnh).
             Theo quy định của Luật Quy hoạch, quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh không xây dựng độc lập mà được tích hợp vào quy hoạch tỉnh với nội dung quan trọng là “phương án phân bổ và khoanh vùng đất đai theo khu chức năng và theo loại đất đến từng đơn vị hành chính cấp huyện” (Điểm l Khoản 2 Điều 27 Luật Quy hoạch), gọi tắt “phương án phân bổ và khoanh vùng đất đai cấp tỉnh”. Nội hàm của “phương án phân bổ và khoanh vùng đất đai cấp tỉnh” chính là phương án quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh. Như vậy, trong nội dung quy hoạch tỉnh phải thể hiện được nội dung phương án quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh để phân bổ và khoanh vùng đất đai theo khu chức năng và theo loại đất đến từng đơn vị hành chính cấp huyện đảm bảo vừa chi tiết một bước quy hoạch sử dụng đất quốc gia, vừa đảm bảo vai trò trung gian để lập quy hoạch sử dụng đất cấp huyện.
              Theo quy định của Luật Đất đai hiện hành, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức lập phương án phân bổ và khoanh vùng đất đai theo khu chức năng và theo loại đất đến từng đơn vị hành chính cấp huyện trong quy hoạch tỉnh; Cơ quan quản lý đất đai cấp tỉnh có trách nhiệm lập phương án phân bổ và khoanh vùng đất đai theo khu chức năng và theo loại đất đến từng đơn vị hành chính cấp huyện trong quy hoạch tỉnh (theo Điều 42 Luật Đất đai đã được sửa đổi, bổ sung tại Khoản 1 Điều 6 Luật số 35/2018/QH14 - Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 37 luật có liên quan đến quy hoạch). Do vậy, một trong những kết quả nghiên cứu của Đề tài đã đạt được là đề xuất quy trình “Lập phương án phân bổ và khoanh vùng đất đai cấp tỉnh” (để tích hợp vào quy hoạch tỉnh) có ý nghĩa thiết thực trong công tác lập quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021 - 2030.
           Với hy vọng giúp các cơ quan chuyên môn, các địa phương tham khảo áp dụng kết quả nghiên cứu của Đề tài vào công tác xây dựng “phương án phân bổ và khoanh vùng đất đai theo khu chức năng và theo loại đất đến từng đơn vị hành chính cấp huyện” để tích hợp vào quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021 - 2030, trong bài viết này chúng tôi xin trích giới thiệu quy trình “Lập phương án phân bổ và khoanh vùng đất đai cấp tỉnh”, cụ thể như sau:
 

            Cùng với mục tiêu chung của đề tài là “Đổi mới phương pháp luận trong công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, nâng cao chất lượng của quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, phát huy được vai trò, vị trí của quy hoạch sử dụng đất là quy hoạch nền, vừa mang tính tích hợp, vừa mang tính điều phối đất đai cho các ngành, lĩnh vực nhằm sử dụng tài nguyên đất đai đầy đủ, hiệu quả và bền vững, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh”, chúng tôi hy vọng quy trình “Lập phương án phân bổ và khoanh vùng đất đai theo khu chức năng và theo loại đất đến từng đơn vị hành chính cấp huyện”, một trong những sản phẩm của Đề tài sẽ giúp ích cho các cơ quan chuyên môn, các địa phương trong công tác lập phương án phân bổ và khoanh vùng đất đai theo khu chức năng và theo loại đất đến từng đơn vị hành chính cấp huyện, một công việc mới mẻ nhưng có vai trò là nền móng, khoanh định và phân bổ nguồn lực đất đai đầy đủ, hợp lý cho các ngành, lĩnh vực trong quy hoạch tỉnh, góp phần sử dụng nguồn lực đất đai và tài nguyên thiên nhiên hiệu quả, bền vững./.